Piosenki 2022: 60-41

piosenki22-60

60. Huntly – It’s You I’m Here For Try this!

59. Brodka – Monika Try this!

58. Bree Runway – Somebody Like You Try this!

57. Sky Ferreira – Don’t Forget Try this!

56. Yeah Yeah Yeahs – Burning Try this!

55. Philip Selway – Check For Signs Of Life Try this!

54. Alex Cameron – K Hole Try this!

53. Vitesse X – Us Ephemeral Try this!

52. Sofie Royer – Schweden Espresso Try this!

51. Ravyn Lenae – Xtasy Try this!

50. Club Intl feat. Desire – Ride Try this!

49. Dolores Forever – Funeral Try this!

48. Yung Lean feat. FKA twigs – Bliss Try this!

47. Terror Jr x AOBeats – Be Some Body Try this!

46. MorMor – Chasing Ghosts Try this!

45. Our Shame feat. Linion – Modern Problem Try this!

44. Alvvays – After The Earthquake Try this!

43. Duxius – Dziki Bez Try this!

42. Fontaines D.C. – Jackie Down The Line Try this!

41. Dehd – Bad Love Try this!

Piosenki 2022: 80-61

piosenki22-80

80. Daniel Bélanger – Dormir Dans l’Auto Try this!

79. Sofie Royer – Baker Miller Pink Try this!

78. Marci – Entertainment Try this!

77. Shygirl – Shlut Try this!

76. Faustyna Maciejczuk – Wiatr Try this!

75. Caroline Polachek – Billions Try this!

74. Sudan Archives – Home Maker Try this!

73. Holly Humberstone – London Is Lonely Try this!

72. Romy & Fred again.. – Strong Try this!

71. Delights – 1989 Try this!

70. Christine And The Queens – Looking For Love Try this!

69. Röyksopp – Me&Youphoria Try this!

68. Julia Jacklin – Lydia Wears A Cross Try this!

67. Taylor Swift – Anti-Hero Try this!

66. Eliza Rose & Interplanetary Criminal – B.O.T.A. (Baddest Of Them All) Try this!

65. Sharon Van Etten – Never Gonna Change Try this!

64. Daria Zawiałow, Sokół, Michał Kush – Laura Try this!

63. Horsegirl – Anti-glory Try this!

62. Spiritualized – Always Together With You Try this!

61. Royel Otis – Oysters In My Pocket Try this!

Piosenki 2022: 100-81

piosenki22-100

100. Max Mularczyk – To nie był dobry rok Try this!

99. Rosalía – Candy Try this!

98. Carla dal Forno – Come Around Try this!

97. Stella Donnelly – How Was Your Day? Try this!

96. MisterWives – Easy Try this!

95. Empress Of – Dance For You Try this!

94. Gwenno – N.Y.C.A.W. Try this!

93. Jessie Ware – Free Yourself Try this!

92. Tomasz Makowiecki & Nosowska – Nie ma nas Try this!

91. Omar Apollo – Evergreen (You Didn’t Deserve Me At All) Try this!

90. Nosaj Thing feat. Julianna Barwick – Blue Hour Try this!

89. Muna – What I Want Try this!

88. Lava La Rue – Motel Try this!

87. Charli XCX feat. Rina Sawayama – Beg For You Try this!

86. Sean Nicholas Savage – Comet Try this!

85. Yumi Zouma – In The Eyes Of Our Love Try this!

84. Couch Prints – Impressions Try this!

83. BRVT – Little Wave Try this!

82. Betacam – Yo Nací Para Quererte Try this!

81. Zalia & Kuba Więcek – Sentymenty Try this!

Płyty 2022: 25-1

25rina

RINA SAWAYAMA
Hold The Girl
Try: Frankenstein, Hold The Girl
 

24lcole

LOUISE COLE
Quality Over Opinion
Try: Shallow Laughter / Bitches, I’m Tight
 

23cx

CHARLI XCX
Crash
Try: Used To Know Me, New Shapes
 

22sally

SALLY SHAPIRO
Sad Cities
Try: Forget About You, Believe In Me
 

21ry

RAVYN LENAE
Hypnos
Try: Skin Tight, Xtasy
 

20os

OLIVER SLIM
Hideous Bastard
Try: GMT, Hideous
 

19ao

ANGEL OLSEN
Big Time
Try: Big Time, All The Good Times
 

18tre

TRENTEMOLLER
Memoria
Try: Into The Silence, In The Gloaming
 

17sudan

SUDAN ARCHIVES
Natural Brown Prom Queen
Try: Home Maker, Selfish Soul
 

6reall

REAL LIES
Lad Ash
Try: Ultraviolet, Dream On
 

15bh

BEACH HOUSE
Once Twice Melody
Try: Hurts to Love, Masquerade
 

14molly

MOLLY NILSSON
Extreme
Try: Pompeii, Obnoxiously Talented
 

13ros

ROSALIA
Motomami
Try: Chicken Teriyaki, Saoko
 

12sharon

SHARON VAN ETTEN
We’ve Been Going About This All Wrong
Try: Mistakes, Headspace
 

11harrys

HARRY STYLES
Harry’s House
Try: Late Night Talking, Music For a Sushi Restaurant
 

10zola

ZOLA JESUS
Arkhon
Try: The Fall, Lost
 

9bigm

THE BIG MOON
Here Is Everything
Try: Trouble, This Love
 

8taylorsw

TAYLOR SWIFT
Midnights
Try: Anti-Hero, Bejeweled
 

7yyys

YEAH YEAH YEAHS
Cool It Down
Try: Burning, Wolf
 

16sabr

DJ SABRINA THE TEENAGE DJ
Bewitched!
Try: Call You, A Part Of Me
 

5fkatw

FKA TWIGS
Capri Times
Try: Killer, Meta Angel
 

4-11

SAULT
11
Try: Fight for Love, Glory
 

3littles

LITTLE SIMZ
No Thank You
Try: Heart on Fire, Gorilla
 

2porrradio

PORRIDGE RADIO
Waterslide, Diving Board, Ladder To The Sky
Try: The Rip, Back To The Radio
 

1foss

BJORK
Fossora
Try: Atopos, Sorrowful Soil
 

Płyty 2022: 50-26

50sue

SUEDE
Autofiction
Try: She Still Leads Me, It’s Always the Quiet Ones
 

49nn

NINA NASTASIA
Riderless Horse
Try: This Is Love, Too Soon
 

48hh

HOLLY HUMBERSTONE
Can You Afford To Lose Me?
Try: The Walls Are Way Too Thin, Can You Afford To Lose Me?
 

47bb

BERNARD BUTLER & JESSIE BUCKLEY
For All Our Days That Tear The Heart
Try: The Eagle & The Dove, For All Our Days That Tear The Heart
 

46lets

LET’S EAT GRANDMA
Two Ribbons
Try: Watching You Go, Levitation
 

45nil

NILUFER YANYA
Painless
Try: Stabilise, Midnight Sun
 

44dz

SOFIE BIRCH & ANTONINA NOWACKA
Languoria
Try: Sudany, Pripugale
 

43sof

SOFIE ROYER
Harlequin
Try: Klein-Marx, Schweden Espresso
 

42sof

THE SOFT MOON
Exister
Try: Monster, Become The Lies
 

41hat

HATCHIE
Giving The World Away
Try: Quicksand, This Enchanted
 

40yeu

YEULE
Glitch Princess
Try: Don’t Be So Hard On Your Own Beauty, Too Dead Inside
 

39luc

LUCRETIA DALT
¡Ay!
Try: No tiempo, Atemporal
 

38st

STEVE LACY
Gemini Rights
Try: Bad Habit, Sunshine
 

37cat

CATE LE BON
Pompeii
Try: Typical Love, Wheel
 

36al

ALVVAYS
Blue Rev
Try: Many Mirrors, Very Online Guy
 

35oxy

ALEX CAMERON
Oxy Music
Try: Best Life, Sara Jo
 

34.pan

PANDA BEAR & SONIC BOOM
Reset
Try: Go On, Edge Of The Edge
 

33bj

BIG JOANIE
Back Home
Try: Happier Still, Confident Man
 

32na

NAPHTA
Żałość
Try: Z pomienionym tańcowanie, Pieśń rusalna
 

31spi

SPIRITUALIZED
Everything Was Beautiful
Try: Always Together With You, The Mainline Song
 

30brodka

BRODKA
Sadza
Try: Sadza, Wpław
 

29jock

JOCKSTRAP
I Love You Jennifer B
Try: Concrete Over Water, Glasgow
 

28afg

THE AFGHAN WHIGS
How Do You Burn?
Try: A Line Of Shots, The Getaway
 

27lau

MITSKI
Laurel Hell
Try: Stay Soft, Should’ve Been Me
 

26bey

BEYONCE
Renaissance
Try: Break My Soul, Cuff It
 

Filmy 2022: 10-1

10monica

10. Andrea Pallaoro: Monica

“Monica” mogłaby być filmem Dolana, gdyby Kanadyjczyk umiał się całkowicie wyciszyć, a w ciaśniejszym formacie obrazu, który zwykle daje efekt niemalże wdzierania się w prywatną strefę postaci, nie szukać tylko emocjonalnych fajerwerków. Pallaoro w szalenie intymnym portrecie transpłciowej kobiety (wspaniała Trace Lysette) po latach powracającej na łono rodziny pięknie omija wszystko, co kontrowersyjne. Całkowicie skupia się na bohaterce i pomaga nam ją zrozumieć w całej złożoności jej pokręconej, życiowej ścieżki.

8wszystko2

9. Daniel Kwan, Daniel Scheinert: Wszystko wszędzie naraz (Everything Everywhere All at Once)

Blockbuster, na jaki nie zasługujemy. Inspirowane szalonym kinem sensacyjnym z azjatyckim rodowodem i “Matrixem” “Minari” naszpikowane uderzającą dawką środków odurzających. Karuzela wariackich pomysłów, fabularnych absurdów i niczym niepohamowanej fantazji – czasem tego wszystkiego jest za dużo. Ale za tą niezdrową dawką filmowych atrakcji kryje się mądre kino o tym, jak bardzo można nie ogarniać własnego życia i jak wiele wysiłku trzeba włożyć w to, by choć troszkę zmienić ten stan rzeczy.

8leila

8. Saeed Roustayi: Leila’s Brothers

O rodzinie na skraju przepaści, gdzie prowadzą ją mężczyźni – sędziwy ojciec i synowie, wszyscy mający własne pomysły na to, jak wydać skromny, rodzinny majątek. Każdy mniej roztropny od kolejnego. Głosem rozsądku i najmocniejszym spoiwem w tej familii okazuje się tytułowa Leila, siostra i córka, ale trudno jej przebić się ze swoimi racjami w patriarchalnym, irańskim społeczeństwie. To kino napisane z genialną dbałością o zniuansowaną dramaturgię, bogate w soczyste dialogi, nieoczekiwane zwroty akcji. Zakorzenione w lokalnych kontekstach i zarazem wybitnie uniwersalne.

7sercedebu

7. Laurent Charbonnier, Michel Seydoux: Serce Dębu (Le Chene)

Wyobraźcie sobie idealne kino o tym, czym jest dobre sąsiedztwo, w którym dla własnego spokoju warto respektować i pozostawać uważnym na to, co dzieje się dookoła. W naszym otoczeniu bowiem dzieją się najróżniejsze rzeczy. Gdy coś się rodzi, coś innego przemija. Ktoś próbuje przetrwać, ktoś cieszy się komfortową egzystencją. I co z tego, że rzeczy najważniejszych i prostszych uczą nas mieszkańcy 200-letniego dębu. To czyni ten film jeszcze bardziej magicznym.

6return

6. Li Ruijun: Return to Dust

Dwie rodziny aranżują małżeństwo dwojga zupełnie zbędnych im jednostek. W ich oczach wybrakowanych, ułomnych, brzydkich. Dlatego chętnie się ich pozbywają. Ma i Guiying okazują się jednak dla siebie nawzajem nad wyraz potrzebni. Otaczają się opieką, uczuciem i wsparciem. Ciężkie warunki egzystencji na chińskiej wsi na skraju ekstremalnego ubóstwa i wokół boleśnie obojętnych na ich los ludzi każdego dnia umacniają ich związek, ale też rzucają kolejne przeszkody na ich wspólnej, wyboistej drodze. Małe wielkie kino.

5quietgirl

5. Colm Bairéad: The Quiet Girl (An Cailín Ciúin)

Delikatne i urokliwie wyciszone kino o potrzebie miłości i bliskości. Tym bardziej poruszające, że w centrum tej opowieści umieszczono kilkuletnią, małomówną dziewczynkę. Wychowującą się w zaniedbanym domu, pod nikłym nadzorem agresywnego ojca i rodzącej kolejne dzieci matki, na wakacje zabierają do siebie dalecy krewni. Sami przeżywający najgorszą z tragedii, a mimo to z czułością budujący nić porozumienia z zamkniętym w sobie dzieckiem. Plus najpiękniejsze filmowe zakończenie minionego roku.

4kawalek

4. Michael Koch: Kawałek Nieba (Drii Winter)

Gdzieś pomiędzy antropologicznym esejem o cieniach i blaskach egzystowania na alpejskiej prowincji, kinem przyrodniczym z filtrem Dumonta oraz manifestacyjnym slow cinema o prawie do samostanowienia i walce o życie na własnych zasadach. Przy całej swojej imponującej, emocjonalnej i dramaturgicznej złożoności “Kawałek Nieba” pozostaje filmem formalnie zaskakująco surowym, do bólu zwyczajnym, ale tak niesamowicie ludzkim, że dotykającym najczulszych strun we wnętrzu.

35diablow

3. Lea Mysius: Pięć Diabłów (Les Cinq Diables)

Nie wiem, czy to, że Léa Mysius robi świetne i pod każdym kątem oryginalne filmy jeszcze kogokolwiek powinno dziwić. W “Avie” skupiała się na zanikającym wzroku młodej bohaterki, w “Pięciu Diabłach” – na zapachowej obsesji jeszcze młodszej dziewczynki i jej węchowym zdolnościom do wyniuchiwania rodzinnych tajemnic. To jest po prostu kino totalnie zmysłowe! Przeszłość determinuje w nim teraźniejszość i przyszłość. To zwodnicza baśń, ognisty melodramat i hipnotyzujący horror w jednym. Total Eclipse Of The Heart!

2aftersun

2. Charlotte Wells: Aftersun

Choć “Aftersun” to film o wakacjach ojca i córki na tureckiej riwierze, jego nastrój nie mógł być bardziej daleki od zwykle kojarzącej się z latem słonecznej beztroski. Fundamentem tej opowieści jest bowiem przeszywająca nostalgia. Zbudowana z niewyraźnych wspomnień i zakurzonych artefaktów z przeszłości – wypłowiałych, polaroidowych zdjęć, sponiewieranych upływem czasu kaset wideo czy nagrań audio, które ożywają na naszych oczach. Historia, którą oglądamy, okazuje się bowiem wyblakłą reminiscencją tureckich wakacji z tatą wtedy 11-letniej, dziś już dorosłej Sophie. I tego, co się na tych wczasach (nie) wydarzyło, a co dziewczyna próbuje sobie przypomnieć i przetłumaczyć, patrząc na te nadgryzione zębem czasu memorabilia. Recenzja >>>

1corsage

1. Marie Kreutzer: W gorsecie (Corsage)

Gdy w Cannes jakoś na początku festiwalu oglądałam fabułę Kreutzer, okrutnie niesprawiedliwie upchniętą w pobocznej sekcji Un Certain Regard, przez moment nawet nie przypuszczałam, że oglądam swój film roku. To świetne, błyskotliwe kino, ale 2022 dopiero się rozkręcał. Oczekiwałam i obiecywałam sobie więcej. I się rozczarowałam. Ostatecznie to trzy kobiety (Marie Kreutzer, Charlotte Wells, Lea Mysius) zrobiły mi ten rok. Z tej elitarnej grupy wygrała (dość wyraźnie) Austriaczka. “W gorsecie” nie chce być tylko filmem o kobiecym skrępowaniu w patriarchalnym świecie, ani nawet atrakcyjną, feministyczną przypowiastką ubraną w elegancki i z wyczuciem sfotografowany, historyczny sztafaż. Kobieca perspektywa ma tu znaczenie. Film to przecież dzieło szczególnie kobiet, przenikliwych i piekielnie zdolnych – reżyserki Marie Kreutzer, aktorki Vicky Krieps i operatorki Judith Kaufmann. Ów kryzys wieku średniego, o jaki łatwo posądzić Elżbietę, i te wszystkie dziwactwa, które jeszcze łatwiej odczytywać w kategoriach szaleństwa, ta cała melancholia, na pierwszy rzut oka powodowana poczuciem bezsensu i bezradnością, są jedynie objawami. Uniwersalnymi i łatwymi do przeniesienia na wszelakie czasoprzestrzenne konteksty, w tym też te najbardziej współczesne. Recenzja >>>

Filmy 2022: 20-11

20fabelmans

20. Steven Spielberg: The Fabelmans

Spielberg – wiadomo, nawet gdy filmowo kapitalizuje własne wspomnienia, jest to robota tyleż porządna, ile perfekcyjnie skrojona pod doroczny sezon nagród. Ale porównajcie “Fabelmanów” z “Bardo”. Jeden to absurdalny w swej megalomanii pomnik wystawiony własnej osobie (to o Iñárritu), drugi – czuła, nostalgiczna fabuła, której mocno bijącym sercem nawet nie jest młody Spielberg Sammy Fabelman, ale jego wiecznie w duszy niespokojna matka. Jeden reżyser patrzy na siebie, drugi – za horyzont. To też cudne kino familijne.

19innilu

19. Aleksandra Terpińska: Inni Ludzie

Hip hopowy musical o współczesnej, wielkomiejskiej Polsce – gorzej być nie mogło, prawda? A jednak! To ogląda się tak, jak słucha najlepsze płyty Pezeta czy innego O.S.T.R.ego – z atencją, trwogą i zadziwieniem. Ludzie w Warszawie są najsmutniejsi, a w domach z betonu nie ma wolnej miłości, choć wszyscy jej desperacko szukają. Miejska apokalipsa, która mówi mrocznym, duszącym obrazem i błyskotliwym, okrutnie celnym słowem. Dajcie się ponieść temu bitowi.

18nana

18. Kamila Andini: Nana (Before Now & Then)

Rozciągnięta na przeszłość, przyszłość i teraźniejszość opowieść o spragnionej miłości bohaterce. Andini składa piękny hołd cudownej poetyce kina Wong Kar-Waia, w tę magię obrazów, które zobaczywszy, nie da się zapomnieć, włączając własne konteksty. O tragediach, po których nie można się tak po prostu otrząsnąć. O niepokojach, które burzą wątłe fundamenty jakiegoś porządku. O kobiecej solidarności, która może okazać się najlepszym lekarstwem na zranioną duszę.

17piskle

17. Hanna Bergholm: Pisklę (Hatching)

Familijny horror o hodowaniu swoich własnych potworów, zatruwaniu ciała i umysłów. Gdy w obrębie rodzinnej tkanki buduje się pokryte kolczastym drutem zasieki kuriozalnych oczekiwań, budzą się najdziwniejsze z demonów. Metafora w filmie Bergholm jest jasna i czytelna, ale ponieważ to film, który potrafi być jednocześnie odrzucający i hipnotyzujący (przecież momentami dzieją się tu dość obleśne rzeczy!), ogląda się go z niemałą fascynacją.

16swduch

16. Chema Garcia Ibarra: Święty Duch (Espiritu Sagrado)

Co łączy samozwańczych ufologów z hiszpańskiego Elche, którzy wspólnie budują pomost do – ich zdaniem – totalnego doświadczenia astralnego i podejrzany, wschodnioeuropejski gang handlarzy ludzkimi organami, o którym donoszą media w kontekście zaginięcia kilkuletniej dziewczynki? Garcia Ibarra szuka najbardziej kuriozalnych powiązań, jakie można by sobie wymyśleć. I choć jego film tonie w oparach rozbrajającego absurdu, w swoim finale pozostawia nas w dojmującym mroku.

15decision

15: Park Chan-Wook: Decision to Leave

Nie żyje człowiek i w wyniku tego zajścia losy policyjnego detektywa na zawsze splatają się z piekną i nieustannie podejrzaną o coś małżonką denata. Park Chan-Wook namiętnie pozostaje niezainteresowany kryminalną intrygą (która ma w sobie ponętny urok dawnej, latynoskiej opery mydlanej), za to misternie prowadzi nas po krętym labiryncie ludzkich uczuć i emocji. Nie dajcie się zwieść pozorom – “Podejrzana” to rasowy melodramat zamknięty dla niepoznaki w szczelne ramy policyjnego procedurala.

14alcarras

14. Carla Simon: Alcarras

Sielankowa prowincja, letnie słońce, słodkie brzoskwinie – scenografia (nie)idealna dla opowieści o końcu świata. Dla dorosłych bohaterów filmu Simon, których problemy oglądamy jak w poprzednim filmie tej reżyserki z perspektywy ich dzieci, wiejskie życie to pasmo najtrudniejszych wyborów w palącym zbyt mocno słońcu, gdy ukochane owoce z rodzinnego sadu mają wyjątkowo cierpki smak. Paradoks współczesności – czarnym charakterem w tej opowieści staje się ekologiczna nowoczesność, którą uosabia rozwijająca się prężnie fotowoltaika, zabijająca niechcący rodzinne tradycje.

13trojkat

13. Ruben Ostlund: W trójkącie (Triangle of Sadness)

Nieprzebierająca w środkach satyra, w której kulminacyjnym momencie okrutnie uprzywilejowani beneficjenci (post)kapitalizmu – dosłownie – zostają wrzuceni w radośnie niekontrolowany wodospad fekaliów własnej produkcji. Mnie śmieszy. “W trójkącie” to jednak nie tylko rozkoszny, anarchistyczny karnawał skutków epidemii choroby morskiej. Doprowadził do niego ciąg wielu zdarzeń. I aż trudno uwierzyć, że punktem wyjścia był modowy casting, w którym H&M stał się symbolem mody inkluzywnej, a Balenciaga – poniżającego elitaryzmu.

12c;ose

12. Lucas Dhont: Close

To film o tragicznej w skutkach komunikacyjnej impotencji – dolegliwości iście współczesnej, która potrafi zniszczyć to, co najszczersze, najczulsze i najbardziej właściwe. Dhont ma niezwykły talent do opowiadania historii wyjątkowo prostych, które wybuchają przez swój mocny ładunek emocjonalny. Bliżej młodych bohaterów być się już nie da. Ich rozterki i bolączki stają się naszymi. Tak właśnie kino może uczyć empatii i oduczać zobojętnienia. Film do łzy ostatniej.

11duchy

11. Martin McDonagh: Duchy Inisherin (The Banshees of Inisherin)

Najsmutniejsza komedia roku. Coś umarło, coś się skończyło w zażyłej relacji dwóch mężczyzn, wieloletniej przyjaźni, którą jeden z bohaterów znienacka postanawia drastycznie zakończyć. A ten drugi desperacko będzie chciał ją utrzymać. I tak oto irlandzkie pustkowia stają się miejscem, gdzie rozgrywa się egzystencjalny dramat o tożsamościowym kryzysie, poczuciu bezcelowości istnienia, dramatycznej potrzebie, by życie było jednak czymś więcej niż tylko trwaniem. Tylko duchy nie przeminą.

Filmy 2022: rekomendacje

W tym roku obejrzałam niewiele ponad 250 filmów – to mało. Powód takiego stanu rzeczy jest dość smutny. Wracające po pandemii do normalnego życia kino, nie wróciło w specjalnie spektakularny sposób. Poziom nowych filmów, które miały swoją premierę w tym roku, nie był zbyt wysoki. Na pewno to wina tego, co działo się przez ostatnie prawie 2 lata. Filmów robiło się mniej, często kręcono je w innych niż zwykle warunkach, z mniejszym rozmachem realizacyjnym, kino mniej komercyjne mogło mieć też problemy z finansowaniem bardziej niszowych, wymagających produkcji. Może niektóre świetne projekty jeszcze nie doczekały się realizacji? Rok temu dostaliśmy w spadku dzieła kręcone jeszcze przed pandemią, zamrożone w czasach, kiedy zawieszono kinową dystrybucję i festiwalowy obieg. Gdy w 2021 roku to wszystko zaczęło wracać, doświadczaliśmy rewelacyjnych, filmowych doznań. Teraz zbieramy owoce izolacji, zamknięcia, ograniczeń.

Mimo wszystko tradycyjnie wybrałam 30 tytułów – 10 rekomendacji i top20 moich ulubionych filmów roku. Każdą z produkcji szczerze polecam. Każdą uważam za bardzo udaną, wartościową, ciekawą. To te zdecydowanie najfajniejsze, filmowe momenty tego roku. Wszystkie tytuły, które widziałam w 2022 r. wrzucałam na bieżąco na Letterboxd. Sobie i Wam życzę, by ten rok (nie tylko) filmowo był dużo lepszy niż ten, który już pożegnaliśmy.

metronom

Alexandru Belc: Metronom

Film spod znaku coming-of-age cinema, ale mocno przefiltrowany przez typową dla rumuńskiego kina szorstką poetykę i przede wszystkim przez nieludzkie realia komunistycznego reżimu. Widzę tu trochę wczesnej Marty Meszaros, która w “Metronom” spotyka Mungiu z czasów “4 miesięcy, 3 tygodni, 2 dni”. To bardzo prosta historia, której daleko do brutalności takiego “Przesłuchania” Bugajskiego, ale dlatego, że jej bohaterami są nastolatki wrzucone w sam wir systemowego okrucieństwa, robi się tak strasznie przejmująco.

choranas

Kristoffer Borgli: Chora na siebie (Syk Pike)

Bohaterami tego filmu są ludzie najgorszego sortu – chorobliwi atencjusze, którzy dla poklasku i możliwości zaspokojenia swoich narcystycznych potrzeb nie cofną się przed niczym. Satyra oczywista i filmowo wygodna, bo takich delikwentów niezmiennie wyśmiewa się najłatwiej, ale Borgli tę szyderę uprawia w autentycznie sprytny sposób. Poprzez błyskotliwe dialogi i oryginalne scenki rodzajowe. Można mieć czasem wątpliwości, czy oglądamy jeszcze komedię czy już body horror.

achiara

Jonas Carpignano: A Chiara

Ostatnia i zarazem najbardziej spełniona część kalabryjskiej trylogii Jonasa Carpignano, którą reżyser tworzy od kilku lat. Gorzkie studium ambiwalentnej relacji ojca i córki oraz familijny thriller o toksycznym uzależnieniu od rodzinnych więzi, dla którego mrocznym tłem jest świat mafijnych interesów, zbrodni i porachunków. Ze względu ma swoją narracyjną oszczędność, surowość i naturalizm ogląda się tę historię z ogromnym przejęciem.

fresh22

Mimi Cave: Fresh

Kobieca odpowiedź na “Get Out”, która zaczyna się, jak Netflixowa komedia romantyczna. Bezpardonowa satyra o tym, jakim horrorem (hehe) w dzisiejszych czasach jest randkowanie. A wszystko podkręcone vintage’ową grozą, sadyzmem i okrucieństwem, które spotykało się w B-klasowym kinie lat 90. Przemoc emanuje erotycznymi kontekstami. Mimi Cave wykonała naprawdę fajne gatunkowe salta i fikołki, by wyrwać się ze schematów i filmowych klisz.

marcelmuszelka

Dean Fleischer Camp: Marcel Muszelka w różowych bucikach (Marcel the Shell with Shoes On)

Jeśli nie ma odpowiednich bohaterów, by przeprowadzić nas przez trudne czasy, trzeba takiego wymyślić – najwyraźniej z takiego wniosku wyszedł Dean Fleischer Camp, powołując do życia uroczego Marcela. Jego perypietie to wspaniała lekcja tego, jak w dzisiejszych czasach radzić sobie z samotnością, oswajać własne lęki, jak rozmawiać o tym, co nam w duszy dokucza. Ten film ma właściwości kojące i terapeutyczne.

nanny22

Nikyatu Jusu: Nanny

Zwyciężczyni Sundance 2022 Nikyatu Jusu przybija piątkę z Mati Diop (“Atlantyk” – oj, pamięta się!) i tworzy kipiący od podskórnego napięcia, folkloru i afrykańskich mitologii obyczajowy horror, który bardziej niż straszy, oskarża i piętnuje pewien trudny wycinek rzeczywistości współczesnych migrantów zarobków. W szczególności młodych kobiet, które w teoretycznie lepszym świecie nieustannie nawiedza to, co zostawiły w miejscu, z którego wyjechały.

men22

Alex Garland: Men

Wszyscy mężczyźni są tacy sami – ton tej zwykle oskarżycielskiej w swym tonie wypowiedzi w przeszywającym filmie Garlanda brzmi, jak najgorsza z przepowiedni. Doświadczona traumą, przeżywająca osobistą tragedię i zmagająca się z wewnętrznym bólem kobieta na wietrzej, angielskiej prowincji zamiast ukojenia znajduje tylko przestrzeń dla spotęgowania duchowego napięcia i uwalniania własnych demonów. Trzyma w napięciu i wierci dziurę w głowie.

greatmov

Kiro Russo: El Gran Movimiento

Kino, które mocno wciąga w atmosferę La Paz. Kiro Russo konstruuje naprawdę niezwykłą miejską symfonią, której kakofoniczne dźwięki wypływają z samych trzewi boliwijskiej stolicy. Tarć dumnej, nowoczesnej architektury i szemranych zaułków pełnych zaniedbanych, walących się budynków. Hałaśliwych targów, ruchliwych ulic. Ludzi, którzy każdego dnia walczą o byt w miejskiej dżungli, szukając własnego rytmu, który pozwoli im przetrwać kolejny dzień.

unrest

Cyril Schaublin: Unrueh

O pułapkach technologicznego postępu i zwodniczym powabie nowoczesnych ideologii, które sieją zamęt w wielowiekowej fabryce szwajcarskich zegarów pod koniec XIX wieku. Kostiumowe kino opowiedziane nad wyraz kunsztownie, zgodnie z najszlachetniejszymi regułami slow cinema, a przy tym z tak oryginalnym pomysłem na organizację obrazu w kadrze i (nomem omen) ponadczasowym przesłaniem, że nie można się momentami nie zachwycać.

turkusowa

Maryam Touzani: Turkusowa Suknia (Le Bleu du caftan)

Film utkany z dramaturgicznych niuansów, ładnych metafor i nieprawdopodobnej czułości. Melancholijny, wyciszony i chwytający za serce. Rozpisana głównie na troje pięknych w swym liryzmie aktorów kameralna historia Touzani jest z gatunku tych najprostszych. Opowiada o różnych odcieniach miłości i tego, co jesteśmy dla niej gotowi zrobić.

10 najlepszych ról 2022

 

10joel

10. Joel Edgerton (The Stranger)

Role w australijskich dreszczowcach są zawsze jakieś takie bardziej szlachetne i szalenie pociągające.

 

9silenttwins

9. Letitia Wright & Tamara Lawrance (The Silent Twins)

Doskonale odegrały to toksyczne siostrzeństwo.

 

8calamy

8. Laure Calamy (A plein temps)

Dzięki niej ten film ogląda się jak paradokumentalny horror o samotnym macierzyństwie.

 

7lubos

7. Eryk Lubos (Tata)

Ojciec – kierowca TIRa, który z córką i jej przyjaciółką jadą na Wschód, by odnaleźć matkę tej drugiej – Lubos urodził się, by grać takie słodko-gorzkie role brutali o sercu po właściwej stronie.

 

6stan

6. Sebastian Stan (Fresh, Pam & Tommy)

Najlepszy zły charakter tego roku.

 

5tar

5. Cate Blanchett (Tar)

Bez niej ten film nie miałby sensu.

 

4wei

4. Wei Tang (Decision to Leave)

Magnetyzująca i piękna w każdej scenie.

 

3benoit

3. Benoit Magimel (Pacifiction)

Masterclass z kapitalnej nonszalancji.

 

2miag

2. Mia Goth (Pearl, X)

Narodziny gwiazdy, na jakie nie zasługujemy.

 

1aubrey

1. Aubrey Plaza (Emily The Criminal, White Lotus)

Jest w niej coś rock’n’rollowego, wręcz anarchistycznego, a jednocześnie jej bohaterki potrafią być tak wspaniale niejednoznaczne.

10 seriali 2022

Nadszedł czas tradycyjnych, rocznych podsumowań, który zaczynam od dyszki moich ulubionych seriali. Filmowo to był rok okrutnie słaby (na dniach rozwinę jeszcze tę myśl), ale w serialach można było często znaleźć dobrą rozrywkę, gdzie przynajmniej podejmowano próbę, by było odważnie, brawurowo, *jakoś*. Nawet niektóre złe seriale oglądało mi się zaskakująco fajnie (pozdrawiam fanów “Warrior Nun”!).

Nie da się ukryć, że to nie był rok Netflixa. Do mojego podsumowania mógłby wpaść właściwie tylko 5. sezon “The Crown”, który i tak jest najsłabszym z dotychczasowych, co nie jest do końca winą twórców serii. Z wiadomych względów często rezygnowano z umiejscowienia monarchii w szerszych kontekstach epoki, skupiając się bardziej na niej samej, ale odcinki o rozwodzie Diany i Karola oraz ten o rodzinie Al-Fayedów to absolutny top w historii tej produkcji. Netflix produkuje dużo (może za dużo?). Rozumiem sukces “Stranger Things” i też lubię to oglądać, ale już np. “Wednesday” to dla mnie serial dla dzieci, który mnie – widzowi dorosłemu – nie ma do zaoferowania nic, nawet nostalgii powiązanej ze starszą, filmową wersją. Z drugiej strony, taki “Dahmer” – historia totalnego okrucieństwa, produkcja kontrowersyjna, ale jako serial opowiadana w tak mdły sposób, że oglądanie tego niemiłosiernie mnie nudziło. Może mój problem z Netflixem polega na tym, że nie oglądam “Ozark” i “Better Call Saul”, które regularnie pojawiają się w różnych serialowych podsumowaniach roku, więc powinny być niezłe. Ciągle, to kontynuacje – w nowych produkcjach Netflix strasznie mnie zawiódł w tym roku.

A jeśli o kontynuacjach mowa… Niegdyś moje ukochane “Killing Eve” czy “Peaky Blinders” skończyły się nie tyle bez fajerwerków, ile bardzo słabo, więc pewnie dobrze, że w ich przypadku dobrnięto do jakichś finałów. Takie “The Boys” w sezonie 3. było spoko, ale na dychę trochę zabrakło – dla dłuższych kontynuacji (sezony 3 i dalsze) mam zawsze wyżej zawieszoną poprzeczkę. W tym roku zrobiłam tylko jeden wyjątek, który wyjaśniam już w samym zestawieniu. Może dopowiem teraz, że gdybym miała 11. miejsce wrzuciłabym na nie 3. sezon “Derry Girls”, do którego mam słabość od kiedy kilka lat temu spacerując sobie nomen omen po Derry trafiłam na tajemniczy plan filmowy, na którym powstawał wówczas pierwszy sezon produkcji Netflixa. Oprócz tego “Derry Girls” jest rozczulające, dowcipne i bardzo mądre. Plus zaskakujący finał tego sezonu był absolutnie rozbrajający.

Kilku rzeczy, przyznaję się, nie zdążyłam zobaczyć. Chodzi głównie o głośniejsze tytuły z Disneya (tylko “Andora” udało mi się skończyć, ale daleka jestem od uwielbienia, więc może dobrze, że nie wyrobiłam się z innymi serialami z różnych uniwersów), ale nawet nie udało mi się jeszcze sięgnąć po lubiane produkcje z Apple TV (sezon 3. “For All Mankind” pierwszy w kolejce do nadrobienia) czy HBOMax (jeszcze nie zabrałam się do nowych “Mrocznych Materii”, na razie odpuściłam “Ród Smoka”). Wydaje mi się, że i tak obejrzałam całkiem sporo, więc kluczową dziesiątkę wybierałam z naprawdę konkretnej, serialowej próby.

 

2022westworld

10. Westworld (sezon 4) – HBOMax

To jest ten wyjątek dla kontynuacji, a jednocześnie zakończenia jednej z moich ulubionych narracji (pozdro dla kumatych), która jednocześnie jest bardzo niedoceniana. Jako sierota po fantastycznym “The OA”, w “Westworld” odnajduję ten sam rozmach, nie tyle realizacyjny (choć wszystkie pieniądze włożone w ten serial widać na ekranie), ile refleksyjny. Bo filozoficzne rozważania, jakie toczą się w “Westworld”, niezmiennie są najpoważniejszego kalibru. Ten finałowy sezon stanowi też doskonałą puentę dla całej serii, wspaniale nawiązując do swojego punktu wyjścia. Zakończenie mogłoby stanowić zarówno nowe otwarcie dla kolejnej narracji, jak i podsumowanie wszystkich dotychczasowych.

 

2022solaropp

9. Solar Opposites (sezon 1-3) – Disney+

Jeśli komuś spowszedniały przygody Ricka i Morty’ego, oto wjeżdża “Solar Opposites” całe na biało. To ten sam rodzaj bezceremonialnego humoru, podobna ordynarna kreska animacji. Rodzina (?) kosmitów osiedla się na naszej planecie trochę z przymusu. Bowiem by ewentualnie się stąd wynieść, muszą naprawić swój statek, co nie idzie im zbyt sprawnie. Przybysze z kosmosu starają się przystosować do życia wśród ludzi, ale średnio im to wychodzi. Mnie bawi. Nawet bardzo.

 

2022bear

8. The Bear (sezon 1) – Disney+

O życiowych rozbitkach, którzy spotykają się w dogorywającej knajpie. Jej postawienie na nogi oznaczać będzie nie tylko stworzenie przyzwoicie prosperującego biznesiku, ale przede wszystkim będzie dla głównego bohatera sygnałem, że postawił na nogi również swoje własne życie. “The Bear” to taki miniaturowy dramat egzystencjalny, rozgrywający się w świecie brudnych garnków, do którego nigdy nie zapuka Magda Gessler.

 

2022hacks2

7. Hacks (sezon 2) – HBOMax

Świat komedii, stand upu, sceny. Cena, którą trzeba zapłacić za karierę na własnych warunkach. Zgorzknienie i egoizm, którymi zatruwa się własne wnętrze, co psuje międzyludzkie związki, nim w ogóle się je nawet zbudowało. Najbardziej jednak w “Hacks” lubię ten pokoleniowy konflikt, który w drugim sezonie rozlewa w coraz to nowych kierunkach, mając też zupełnie inną intensywność, gdy relacja Almy i Debory staje się jakby bardziej czuła, zażyła i niespodziewanie wyrozumiała. Te dwie bohaterki napędzają tę historię i wspaniale wywiązują się ze swojego zadania.

 

2022physical2

6. Physical (sezon 2) – AppleTV+

Sheila Rubin (Rose Byrne) to moja ulubiona, serialowa bohaterka. Może efekt WTF, który miałam po pierwszym, fenomenalnym sezonie, na poziomie drugiego trochę zbladł, ale ciągle ta historia imponuje swoją nieoczywistością. Te feministyczne tony brzmią tu nieco fałszywie, bo o ile niemalże każda, żeńska bohaterka szuka własnej drogi do emancypacji, żadna nie wygląda szczególnie korzystnie i w jednoznacznie korzystnym świetle nie pokazuje się tu samych pań. Świat aerobiku, drugorzędnych mass mediów, post dzieci-kwiatów, tatusiowych korporacji to kapitalnie absurdalne i oryginalne tło dla opowieści o próbie pójścia swoją drogą.

 

2022chloe

5. Chloe (sezon 1) – Amazon

Serialowe odkrycie roku. Zaczyna się, jak historia o outsiderce, która marzy, by żyć innym, nie tak ordynarnym i bezbarwnym jak jej własne życiem – najlepiej tym, które w mediach społecznościowych pokazuje jej dawna znajoma z czasów szkolnych. Od nieśmiałych westchnień zazdrości niedaleka droga do autentycznego stalkingu. I w pewnym momencie serial skręca w całkowicie innym kierunku. Na drogę nieoczekiwanego romansu, zbrodni, tyrady o tyranii mizoginii i patriarchatu. Doskonale napisane, wciągające, ożywcze.

 

2022pam

4. Pam & Tommy – Hulu/Disney+

Najbardziej przebojowa, limitowana seria roku. Myślałam, że pamiętam historię z sex taśmą Pameli Anderson, ale okazuje, że nie tyle niewiele z tego wszystkiego pamiętam, ale też, że w tamtym konkretnym czasie nie można było tego całego szumu dobrze wytłumaczyć i zrozumieć. I dlatego tak strasznie potrzebna była ta produkcja, by trochę naprostować fatalnie wykrzywioną i jednostronną perspektywę, umiejscowić postacie i ich losy w nowych kontekstach, trochę naprawić krzywdy i oddać sprawiedliwość tym, których napiętnowano i wyszydzano. Rewizjonizm przeszłości najlepszego sortu.

 

2022hurt

3. This is Going to Hurt (sezon 1) – Canal+Online

Jestem fanką seriali medycznych, ale wiem, że zazwyczaj mają one niewiele wspólnego z prozą życia pracownika służby zdrowia. I wydaje mi się, że “This is Going to Hurt” proponuje w tej materii dość realistyczne, a przynajmniej zdroworozsądkowe podejście. Jednak nie o niuanse pracy lekarza tu chodzi, bo samej medycyny, a w szczególności przypadków z gatunku tych spektakularnych (których leczenia podjąłby się np. dr House), w tym serialu pojawia się dość mało. Bo dyżury ginekologiczno-położnicze i funkcjonowanie w niewydolnym systemie są tu jedynie pretekstem do refleksji o tym, jak trudno jest odnajdywać work life balance, gdy życie zawodowe i prywatne nieustannie trzęsie ci się w posadach z powodów tak rozlicznych i zupełnie ze sobą niepowiązanych, że to po prostu często za dużo dla jednej osoby. Prostą prawdą i emocjonalną szczerością ujął mnie ten serial.

 

2022sev

2. Severance (sezon 1) – AppleTV+

Gdyby “The Office” było horrorem… Ale chyba niekoniecznie, bo “Severance” bliżej jednak do rodziny produkcji spod znaku “Ex Machina”, “Devs”, “Black Mirror”, “Humans” itp. Bo to serial o pułapkach integracji technologicznych wynalazków i nieuchronnego, elektronicznego postępu z prawami, jakimi rządzą się ludzkie emocje i uczucia. O ścieraniu się racji i wizji, które w imię czegoś (czego?) wyższego stara się zawłaszczyć jedna strona ideologicznego sporu. “Severance” ma dość długie wprowadzenie (ale rewelacyjne!) i bombastyczny finał z cliff hangerem w chyba najlepszym możliwym momencie.

 

2022yellowjackets

1. Yellowjackets (sezon 1) – Canal+Online

Dla mnie to największe zaskoczenie w serialach ostatnich lat. Drużyna piłkarek rozbija się na bezludnej wyspie, gdzie dochodzi do jakichś dramatycznych, niejasnych zdarzeń. Po ok. 20 latach ci, którzy przeżyli, ponownie są zmuszeni stawić czoła tajemnicom z tamtych czasów. Jedna część to teen drama, którą mógłby wyreżyserować Ari Aster, druga – soczysty thriller o gonieniu i uciekaniu przed przeszłością. Wspaniała obsada aktorska, z której najbardziej kocham odkurzone Christinę Ricci i przede wszystkim Juliette Lewis, której upływający czas absolutnie nic nie odebrał z buntowniczego vibe’u. Czekam na kolejny sezon, obgryzając paznokcie.

***

Seriale oglądane w 2022

1899 (sezon 1)
All or Nothing: Arsenal
Andor (sezon 1)
Babylon Berlin (sezon 4)
Chloe (sezon 1)
City on a Hill (sezon 3)
Conversations with Friends (sezon 1)
Dahmer
Dead to Me (sezon 3)
Derry Girls (sezon 3)
Dopesick
Euphoria (sezon 2)
Hacks (sezon 2)
Jack Ryan (sezon 3)
Killing Eve (sezon 4)
Kruk (sezon 1-3)
Landscapers
Life & Beth (sezon 1)
Marvelous Mrs Maisel (sezon 4)
Minx (sezon 1)
Odwilż (sezon 1)
Only Murders in the Building (sezon 2)
Pam & Tommy
Paradise PD (sezon 4)
Peaky Blinders (sezon 6)
Physical (sezon 2)
Pieces of Her (sezon 1)
Resident Alien (sezon 2)
Rick & Morty (sezon 6)
Russian Doll (sezon 2)
Severance (sezon 1)
Single Drunk Female (sezon 1)
Solar Opposites (sezon 1-3)
Somebody Somewhere (sezon 1)
Stranger Things (sezon 4)
Suspicion (sezon 1)
The Bear (sezon 1)
The Boys (sezon 3)
The Crown (sezon 5)
The Dropout
The English (sezon 1)
The Expanse (sezon 6)
The Flight Attendant (sezon 2)
The Handmaid’s Tale (sezon 5)
The Office PL (sezon 1-2)
The Responder (sezon 1)
The Sinner (sezon 4)
The Starcaise
The Watcher
This is Going to Hurt (sezon 1)
Tokyo Vice (sezon 1)
Under the Banner of Heaven (sezon 1)
Upload (sezon 1-2)
Warrior Nun (sezon 2)
We Own This City (sezon 1)
Wednesday (sezon 1)
Welcome to Wrexham (sezon 1)
Westworld (sezon 4)
White Lotus (sezon 2)
Wielka woda
Working Moms (sezon 6)
Yellowjackets (sezon 1)
Zachowaj spokój